دانش سازمانی چیست؟

در فرهنگ امروزی تسهیم دانش، مردم معمولاً فراموش می کنند که ایجاد «دانش جدید» چقدر می تواند غنی باشد. اگر چه شرکت‌ها در تلاش هستند تا با تعداد فزاینده موقعیت‌های غیرمنتظره‌ای که از جزئیات آن آگاه نیستند، کنار بیایند، مدیران بصورت مستمر مجبور هستند تا در شرایطی با رویکردهایی آزمایش نشده‌، بداهه‌سازی کنند. خوشبختانه، امروزه روند استفاده از دانش سازمانی در جهت این که چه چیزهایی باید یا نباید در موقعیت های مخصوص به خود مورد استفاده قرار بگیرند ،گسترش یافته است .

برای درک بهتر اهمیت وجود دانش سازمانی باید با انواع مختلف آن آشنا شوید:

دانش صریح یا آشکار (Explicit knowledge)

دانش صریح عموماً به عنوان دانش “دانستنی” شناخته می شود و رایج ترین شکل دانشی است که در یک سازمان وجود دارد. دانشی است که به راحتی قابل بیان، سازماندهی و مستندسازی است. از آنجایی که دانش صریح را می توان ذخیره کرد، چالش در ارائه دسترسی به افرادی است که به آن نیاز دارند. سازمان ها باید فرآیندی ایجاد کنند که انعطاف پذیر و همچنین ایمن باشد تا این دانش را به کارکنان خود منتقل کند. همچنین لازم است دائماً هر گونه اطلاعاتی که ممکن است قدیمی باشد بررسی، به روز رسانی و کنار گذاشته شود. دانش صریح مانند رویه ها و خط مشی ها، عملکرد محصول و خدمات،اسناد فنی، برگه‌های فرآیند، مقالات تحقیقاتی، پرسش‌های متداول، راهنمای کاربر و غیره است.

دانش ضمنی یا نهان (Implicit knowledge)

دانش ضمنی که دانش نهفته نامیده می‌شود.  دانش ضمنی یک حس آموخته شده از دانش عملی است که بیان آن دشوار است، مانند نحوه تعمیر یک سیستم کامپیوتری. در واقع دانش ضمنی قلمروی متخصصان کسب و کار شماست. این نوع دانش از طریق آموزش، مربیگری، و ارتباطات عملی منتقل می شود. به گفته نوناکا و تاکوچی: دانش ضمنی دانش تجربه است و تمایل به ذهنی بودن دارد.

آیا به این معنی است که اشتراک دانش ضمنی غیرممکن است؟ اینطور نیست، فقط مشکل تر و ظریف تر است. یکی از راه های موثر برای انتقال دانش ضمنی، راهنمایی یک به یک است و چون این نوع دانش از تجربیات دست اول ما در مواجهه با موقعیت های جدید ناشی می شود و فوق العاده ارزشمند است. اگر سازمان‌ها بتوانند محیط‌هایی را ایجاد کنند که در آن دانش ضمنی ایجاد و توسعه یابد، کارگران می‌توانند با موقعیت‌های جدید ایجاد شده بدرستی رفتار کنند و از آن بیاموزند.مستندسازی این مهارت‌ها ممکن است دشوار باشد، اما می‌تواند از فردی به فرد دیگر در یک سازمان منتقل شود.

دانش رویه ای یا تجربی (Tacit knowledge)

دانش رویه ای نوعی دانش و توانایی است که از طریق سالها تجربه در یک شغل به دست می آید. سند کردن یا انتقال شفاهی به شخص دیگری دشوار است زیرا شامل خرد یا شهود شخصی است. دانش ضمنی در یک سازمان اغلب در طول فرآیند انتقال دانش کنار گذاشته می شود، زیرا مردم از اینکه چگونه می تواند برای دیگران ارزشمند باشد، آگاه نیستند. انتقال مؤثر دانش ضمنی تنها از طریق تعامل منظم با کارکنان با تجربه و همچنین مشاهده نحوه انجام وظایفشان امکان پذیر است.

هنگام ایجاد یک استراتژی مدیریت دانش، اتخاذ فرآیندی که به کارکنان شما کمک می کند تا انواع مختلف دانش موجود در سازمان را ثبت و استفاده کنند، بسیار مهم است. این امر حفظ دانش را افزایش می دهد و ارزش بلندمدتی برای دانش سازمان شما ایجاد می کند.